พฤติกรรม ‘ติดนิ้ว’ ถ้าเป็นช่วงเด็กเบบี๋นับว่าเป็นเรื่องปกติ แต่ถ้าติดมาจนโตเข้าสู่วัยก่อนวัยเรียนก็นับว่าเป็นอีกปัญหาหนึ่งที่ต้องแก้ไขกันแล้วค่ะ เพราะฉะนั้นหากพบว่าลูกเริ่มดูดนิ้วให้หยุดพฤติกรรมตั้งแต่แรกเห็นไม่ควรปล่อยไว้นานจะแก้ไขยากค่ะ
ทำไมเด็กดูดนิ้ว ผิดปกติหรือตามพัฒนาการ
‘การดูดนิ้วมือ’ คือพัฒนาการตามธรรมชาติในเรื่องของการสัมผัสอย่างหนึ่งของเด็กอายุขวบปีแรก หรืออาจเรียกได้ว่าเป็นพัฒนาการการเริ่มต้นเป็นตัวของตัวเองอย่างหนึ่งของมนุษย์ ที่จริงแล้วเด็กจะดูดนิ้วหรืออมนิ้วมือตั้งแต่อยู่ในครรภ์ของคุณแม่แล้วล่ะค่ะ สังเกตได้จากรอยแบนราบของริมฝีปากบนและล่างของทารกแรกคลอด และจะพบในเด็กผู้หญิงมากกว่าเด็กผู้ชาย เด็กเล็กมักจะดูดนิ้วมือเพื่อความพึงพอใจในตัวเอง ต้องการกล่อมตัวเองในขณะที่กำลังจะหลับ หรือเพราะขาดความมั่นใจ ขาดความอบอุ่นจากพ่อแม่ จึงหาทางออกด้วยการดูดนิ้วเพื่อปลดปล่อยความกลัวเหล่านั้น เรียกได้ว่าเป็นการระบายความเครียดเบื้องต้นของตัวเด็กเอง เมื่อมีพัฒนาการทางด้านร่างกายและอารมณ์มากขึ้น ก็สามารถหาทางออกเพื่อระบายความเครียดของตัวเองโดยวิธีอื่นแทนการดูดนิ้ว เช่น เด็กที่ดูดนิ้วเพราะความหิว เมื่อโตขึ้นก็สามารถบอกได้ว่าหิว หรือหยิบของกินเองได้ ฉะนั้น ถ้าคุณแม่ก็สามารถสังเกตได้ว่า ลูกดูดนิ้วเพราะความหิว ความเหนื่อยหรือความกลัว ควรรีบแก้ไขสถานการณ์นั้นๆ ไปค่ะโดยปกติเด็กที่ดูดนิ้วมือมักจะเลิกเองโดยธรรมชาติเช่นกันค่ะ โดยไม่มีระยะเวลากำหนดที่แน่นอน แต่โดยทั่วไปไม่น่าเกิน 4-5 ปี แต่ถ้านานกว่านั้นแล้วเด็กยังไม่เลิกดูดนิ้ว อาจส่งผลเสียต่อฟันแท้ที่กำลังจะเกิดขึ้นได้ค่ะ
เด็กดูดนิ้วส่งผลต่อฟันมากน้อยแค่ไหน
ช่วงที่ฟันน้ำนมของเด็กกำลังงอกผ่านเหงือกออกมา ช่วงนี้เด็กจะคันเหงือกบ่อยค่ะ เป็นเหตุให้เด็กชอบเอานิ้วเข้าปากเด็กจะดูดนิ้วในช่วงนี้เพื่อขจัดความคันที่เกิดขึ้นค่ะ การดูดนิ้วมือของเด็กแต่ละคนมีผลต่อเหงือกและฟันต่างกันนะคะ ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับความแรงของการดูด เด็กบางคนนำนิ้วเข้าปากเฉยๆ โดยที่ไม่ได้ดูดจะไม่มีผลต่อฟันมากแต่เด็กที่ดูดนิ้วแรงๆ และบ่อยครั้งจะมีผลต่อฟันแท้ที่จะเกิด คุณแม่อาจจะสังเกตการดูดนิ้วหรืออมนิ้วของลูกด้วยนะคะ ผลแทรกซ้อนของเด็กที่ชอบอมหรือดูดนิ้วมือ จะทำให้เกิดปัญหาของกรามกับฟัน หรือการเรียงตัวของฟัน เช่น ฟันบนอาจยุบเข้าไป ฟันล่างจะโย้ออกมาข้างหน้า และที่สำคัญที่สุดจะเกิดปัญหา เมื่อเด็กยังดูดหรืออมนิ้วมืออยู่ช่วงที่ฟันแท้กำลังจะเริ่มงอกออกมาก็คือช่วงอายุ 5-6 ปี จึงจำเป็นมาก ที่จะห้ามไม่ให้เด็กดูดนิ้วตั้งแต่ก่อนอายุนี้เป็นต้นไป
เด็กดูดนิ้ว แก้อย่างไรและเริ่มแก้เมื่อไหร่
การดูดนิ้วมือของเด็ก แม้จะเป็นพฤติกรรมตามธรรมชาติของเด็กเอง แต่ถึงอย่างนั้นคุณแม่ก็ไม่ควรละเลยไปนะคะ คุณแม่ควรมีการปรับลดปัญหานี้ให้หมดไป
ใช้ของเล่นที่ใช้มือเล่นเป็นหลัก เพื่อเบี่ยงเบนความสนใจให้ลูกลืมการดูดนิ้วมือ คุณแม่ต้องหมั่นดึงนิ้วมือออกจากปากของลูก เวลาที่เห็นเขาเริ่มที่จะเอานิ้วเข้าปากอีก และให้เขาหันมาเล่นของเล่นอื่นแทนไม่ควรใช้วิธีป้ายยาขมที่นิ้ว หรือติดพลาสเตอร์พันนิ้วมือลูก เพราะนั่นเหมือนเป็นการลงโทษ ปิดกั้นลูกไม่ให้ระบายออก อาจทำให้ลูกเกิดความเครียดขึ้นอีก จะทำให้เลิกดูดนิ้วยากขึ้นหากิจกรรมให้ลูกทำก่อนเข้านอน เช่น การเล่านิทาน การพูดคุยกันในระหว่างวัน ร้องเพลงกล่อม เพื่อให้ลูกหลับง่ายขึ้นโดยไม่ต้องดูดนิ้วเพื่อกล่อมตัวเองช่วงกลางวันให้ลูกได้มีกิจกรรมเคลื่อนไหว ออกกำลังกายตามสมควร ส่งผลให้หลับง่ายขึ้นในช่วงกลางคืนอย่าใช้วิธีบังคับ ดุด่าหรือตีมือเพื่อให้เลิกดูดนิ้ว เพราะวิธีนี้นอกจากจะไม่ช่วยแก้ปัญหาแล้วยังจะทำให้เกิดความกลัว และความกลัวนั่นแหละค่ะ คือที่มาอย่างหนึ่งของการดูดนิ้ว
คุณแม่ควรชักชวนด้วยท่าทีที่เป็นมิตร ให้กำลังใจ หรือให้ของขวัญเวลาที่ลูกทำดีด้วยการไม่เอานิ้วเข้าปากค่ะ
หากคุณแม่ลองปรับพฤติกรรมลูกชอบดูดนิ้วไม่สำเร็จ แนะนำให้พาลูกไปพบจิตแพทย์ เพื่อรับคำแนะนำในการหยุดพฤติกรรมดูดนิ้วให้สำเร็จค่ะ